Almere Pampus

Ontwerpend onderzoek voor een Masterplan voor boven- én ondergerond

Almere staat aan de vooravond van de ontwikkeling van het laatste grote stadsdeel uit het Structuurplan IJsselmeerpolders uit 1961: Pampus. Met de ontwikkeling van Almere Pampus krijgt de stad een langverwacht gezicht op een kaap aan het IJmeer. Met ruimte voor vijfentwintig- tot vijfendertigduizend woningen, minimaal zestienduizend arbeidsplaatsen en alle bijbehorende publieke en commerciële voorzieningen voor zorg, onderwijs, recreatie en de dagelijkse boodschappen. Daarmee beantwoordt Almere Pampus de vraag naar woningen, werkruimte en voorzieningen voor de groeiende bevolking van Almere en daarbuiten.

Structuurplan IJsselmeerpolders, 1961. Beeld: Archief Rijkswaterstaat
Landschapsontwikkelingszones, 1971. Beeld: Gemeente Almere
Structuurplanschema Almere, 1974. Beeld:Archief TKA, Batavialand
Structuurplan, 1978. Beeld: Stadsarchief Almere
Maquette Almere West en Oost, 1987. Beeld: Gemeente Almere
Atelier IJmeer, 2006. Beeld: Gemeente Almere
Masterplan Almere Pampus, 2008. Beeld: MVRDV
Perspectief Oostflank MRA, 2021. Beeld: MRA

Almere heeft een traditie van pionieren in de polder. De afgelopen decennia is Almere wijk voor wijk gegroeid waarbij steeds nieuwe ideeën en idealen in de praktijk zijn gebracht. Ideeën en idealen die hun oorsprong hadden in de twintigste eeuw. Met de ontwikkeling van Almere Pampus moet de traditie van pionieren verbonden worden aan de inzichten over de wijk van de eenentwintigste eeuw en verder. Daarbij is het aanpakken van opgaven zoals bodemdaling, waterveiligheid, netcongestie en mobiliteit randvoorwaardelijk voor de duurzame ontwikkeling van Pampus.

In het Masterplan worden de contouren van het nieuwe stadsdeel geschetst. Dit is ontwikkeld op basis van een zestal kernwaarden:

Water en Bodem Sturend
Groenblauwe Dooradering
Pampus Nabij
Gemengd en gelaagd
Natuurlijk compact
Zelfvoorzienend en Paris-proof

“Vanwege de congestie op het eletriciteitsnetwerk is Almere Pampus zo ontworpen dat het gedurende het hele jaar zelfvoorzienend kan zijn in haar energiebehoefte. Besparen, benutten van reststromen, duurzame opwek én opslag van energie zijn integraal in het plan opgenomen.”

Grondboringen in Almere Pampus, 2024. Beeld: Gemeente Almere
Diepte van de top van de Pleistocene afzettingen t.o.v. NAP. Beeld: EARTH
Ontwerpsessie Ontwerpprincipes Water en Bodem Sturend
Voxelmodel voor Almere Pampus. Beeld: TNO
Ontwerpprincipes Water en Bodem Sturend voor Almere Pampus. Beeld: Team PAMPUS*

Basis voor het plan is het principe ‘water en bodem sturend’ van waaruit het gebied is verdeeld in zones, die geschikt zijn voor bebouwing en zones die een natuur- of waterfunctie kunnen krijgen. Hieruit ontstaat een grillig patroon van groen-blauwe zones die contrasteren met het kenmerkende strakke poldergrid.

Masterplankaart voor de ondergrond

De wetlandstructuren in Almere Pampus  worden met zachte land-waterovergangen verbonden met het nationale en pan-Europese natuurnetwerk dat strekt van de Middellandse Zee tot in Scandinavië”.

Almere Pampus als onderdeel van een Europees Ecologisch netwerk

Binnen deze hoofdopzet komen verschillende leefmilieus voor. Van een stedelijk gezicht aan de kaap van het IJmeer (Pampus Waterfront en Centraal), tot wonen in de bosrand en nabij natuur (Pampus Bos en Eco), tot een gemengd woon-werkgebied (Pampus Campus) tot wonen in de wetlands (Pampus Delta).

Masterplan Almere Pampus

Pampus Campus

Pampus Eco

Pampus Bos

Pampus Centraal

Pampus Waterfront

Pampus Delta

Het plan biedt kansen voor een grote diversiteit aan woontypologieën en brengt de natuur voor elke bewoner binnen 300m vanaf de voordeur. Het Pampusblok van 150×150 meter dient als bouwsteen voor de ontwikkeling van de leefmilieus. Ook binnen deze blokkenstructuur is er ruimte voor menging van wonen, werken en voorzieningen, een klimaatadaptieve inrichting, buurt “ankerpunten” en autoluwe straten. Het mobiliteitssysteem van Almere Pampus is gebaseerd op de STOMP-principes.

“De gebouwen in Pampus zijn, met enkele uitzonderingen, maximaal 12 bouwlagen hoog waardoor ze makkelijk te bouwen zijn met biobased materialen, en kunnen reageren op de bodemcondities. Dat maakt Pampus een mooi voorbeeld van Low Carbon Urbanism!”

Het Masterplan voor Boven- en Ondergrond voor Almere Pampus is opgesteld door Team PAMPUS* (een samenwerking tussen Bright, Bura en Polyfern), in opdracht van en in samenwerking met de gemeente Almere en het Rijksvastgoedbedrijf. Het Masterplan toont hoe de noodzakelijke ambities en randvoorwaarden op een vanzelfsprekende manier samenkomen en kunnen leiden tot een groene, diverse en hoogwaardige woon- en werkomgeving.

De uitwerking van de zes kernwaarden in het Masterplan, de identiteit van het gebied en de ontwikkelstrategie worden verder toegelicht in het document: Masterplan voor Boven- en ondergrond voor Almere Pampus (link toevoegen)