Donkere nachten?

Licht is lang gezien als een positieve kracht in onze omgeving. Met kunstlicht overwonnen we de duisternis van de natuur. Het is de Verlichting in haar meest concrete vorm.

Licht staat voor economische activiteit. Fabrieksarbeiders werken in nachtdiensten in fel verlichte productiehallen, kantoorgebouwen waar ’s avonds het licht nog brandt, kassengebieden die het wolkendek beschijnen en showrooms waar de koopwaar ’s nachts badend in het licht wordt getoond.

Licht staat voor (sociale) veiligheid. Straten, pleinen en snelwegen worden aangelicht om het zicht van weggebruikers te verbeteren. Hoe meer verschillende deelnemers aan het verkeer elkaar kunnen ontmoeten, hoe meer licht verplicht is.

Licht brengt de identiteit van een plek onder de aandacht. Markante gebouwen, infrastructuur en objecten verdienen een iconische verlichting. Laat geen twijfel bestaan over hun belang. Ook plekken waar veel mensen samenkomen zijn fel verlicht. Denk aan festivals, concerten en voetbalwedstrijden. Hoe meer mensen hoe meer licht, lijkt het.

Al deze redenen om onze omgeving te verlichten vormen lagen van licht. Ze versterken elkaar en proberen elkaar soms te overschreeuwen. Immers, in een lichte omgeving heb je meer licht nodig om iets uit te lichten. Licht is dus eigenlijk een ‘augmented reality’, een technische laag die is toegevoegd tussen onze belevenis en de ware duisternis. Dit betekent niet dat duisternis verdwenen is, zij is verhuld door licht.

Meer licht is niet altijd beter. De gezondheid van mens is niet gebaat bij al dat licht. Ons lichaam heeft duisternis nodig om tot rust te komen. Dat geldt ook voor flora en fauna. Patronen van nachtdieren als vleermuizen en insecten raken verstoord. Zelfs bomen blijken gestresst te raken als de nachten niet meer donker worden. Onze overbelichting verstoort allerlei systemen. We zijn zelf onderdeel van deze systemen, van een groter geheel. Verhalen uit het verleden benadrukken vaak onze culturele band met de sterren en het universum. Met een blik op de natuurlijke nachtelijke hemel ervaren we die verbinding. Het aanlichten van de sterrenhemel is niet houdbaar wanneer we zorgvuldig met onszelf en onze aarde om willen gaan. Onnodig licht is pure verspilling van energie.

Kunnen we zorgvuldiger omgaan met licht in de stad? Mag het licht soms uit?

Lees meer over deze nachtexpeditie via Stad in de Maak: https://www.stadindemaak.nl/nachtexpeditie-rotterdam/