Flourishing Foodscapes

Recensie

Flourishing Foodscapes – Han Wiskerke & Saline Verhoeven

De bewoner van een huis zonder koelkast heeft weinig behoefte aan een supermarktketen die literpakken geïmporteerde melk verkoopt. Inwoners van armere wijken van Dar es Salaam delen daarom de koeling van dukas. Deze buurtwinkeltjes met ruime openingstijden spelen dan ook een belangrijke rol in hun sociale leven. Dit ogenschijnlijk vanzelfsprekende voorbeeld maakt duidelijk dat de logica van een keuken samenhangt met het systeem van voedseldistributie in een gemeenschap en de agrarische productie in een regio.

Het verbinden van de verschillende schalen is een van de ontwerpprincipes die Han Wiskerke en Saline Verhoeven aandragen in het boek Flourishing Foodscapes. Landschappen die voorbijgaan aan de productie van ons voedsel en de sociale betekenis voor boer en consument versterken. Daarbij richten de auteurs zich nadrukkelijk niet op de bekende voorbeelden van urban agriculture. Vanuit een grondige analyse kijken zij naar de samenhang tussen voedsel en ruimte. Terecht constateren zij dat de scheiding tussen stad en platteland achterhaald is. Voedsellandschappen zijn complexe regionale systemen die te maken krijgen met vele uitdagingen, een nexus van voedsel, gezondheid, klimaatverandering, energie, water, omgevingskwaliteit en sociale ongelijkheid. Samenhangende problemen die voor een groot deel voortkomen uit onze omgang met voedsel.

Voor ontwerpers op zoek naar inspiratie buiten de moestuin en hobbykip

Toch is dit boek hoopvol, en wel dankzij de kracht van het ontwerp. Rijpe en groene voorbeeldprojecten tonen realistische alternatieven voor de huidige sectorale praktijk. Voedsel vormt daarbij niet altijd het startpunt. Water en afval staan hoger op de agenda en leiden eerder tot concrete veranderingen waar voedsel slim aan toegevoegd is. En als voedsel wel de basis vormt? Drie utopische ontwerpen voor de Metropoolregio Amsterdam schetsen dat dan zelfs voor deze agro-industriële foodscape een hoopvolle toekomst gloort.

Het boek biedt heldere ontwerpprincipes voor ontwerpers op zoek naar inspiratie buiten de moestuin en hobbykip. Maar eigenlijk moet iedereen die werkt aan een integrale omgevingsvisie deze voedselbril eens opzetten. Het hoofdstuk over voedsel mag namelijk best wat breder dan een alinea over de agrosector.

Eigenlijk moet iedereen die werkt aan een integrale omgevingsvisie deze voedselbril eens opzetten

De recensie is verschenen in Ruimte + Wonen #1/2019

Flourishing Foodscapes is te bestellen bij Valiz.