Willem II Passage

Kunnen technologie, sociale veiligheid en een atmosfeer elkaar versterken in een architectonisch ontwerp? Voor een nieuwe verbinding tussen het centrum en de spoorzone in Tilburg ontwierp The Cloud Collective een sequentie van ruimten waar stad, verkeersknooppunt, spoorpassage en leegstaand industrieel erfgoed naadloos samenkomen. Technologie speelt geen hoofdrol maar is vanzelfsprekend onopvallend en doet simpelweg wat het moet doen. Gewoon Tilburgs, net als de materialisering van de passage.

Kwaliteiten van de omgeving vormen de basis voor het ontwerp. Zo maakt de route onderdeel uit van een historische sequentie van groene binnenplaatsen en steenachtige buitenruimten, die door het spoor is onderbroken. Een voetgangers- en fietserspassage in het verlengde van de Willem II Straat knoopt centrum en spoorzone opnieuw aan elkaar. Hiermee ontstaat een uitnodigende poort naar de voorheen verborgen stad ten noorden van de sporen.

Door toepassing van terugkerende ritmes uit de omgeving is de passage geen uitzondering maar een natuurlijk onderdeel van de stedelijke sequentie. Ook het gebruik van baksteen draagt bij aan de continuïteit van de route. Dit materiaal is alomtegenwoordig in Tilburg, in de spoorzone toegepast op industriële schaal en in de Willem II Straat te vinden in kleinschalige, klassieke composities van de bestaande gevels. De passage is dus “gewoon Tilburgs” in materialisering.

Ook de veiligheidsbeleving is gewoon onderdeel van het concept, maar zonder de conventionele veiligheidsmiddelen zoals camera’s en LED-displays. In plaats daarvan accentueren lichtgevende stenen en oplichtende voegen ‘s nachts de tactiliteit van de onderdoorgang. Dit genereert interactieve patronen die per steen aanstuurbaar zijn.

De opbouw biedt verder alle mogelijkheden voor inzet van licht, geur- en geluidseffecten, zonder de opdringerigheid van hedendaagse hightech. Technologie speelt geen hoofdrol maar is vanzelfsprekend onopvallend en doet gewoon wat het moet doen. Niet een tunnel van de toekomst, maar een tunnel voor de toekomst.

Dit is belangrijk bij een ingreep die voor de komende decennia volstaat, zeker in een tijd waar hightech al bij conceptie achterhaald is. Vanuit deze gedachte zochten wij naar een oplossing waar interactiviteit naar de achtergrond verdwijnt, en zich samenvoegt met bekende elementen als steen, staal en groen en een even vanzelfsprekend onderdeel wordt van plekken als straat, passage en tuin.

Aan de noordzijde van de sporen staat de voormalige NS-werkplaats. Twee nieuwe doorgangen door bestaande gebouwen maken deze plek een toegankelijk en overzichtelijk onderdeel van de serie stedelijke ruimten. De route loopt verder langs de personeelstuin die zo wordt opgenomen in de sequentie van groene buitenruimten, verwijzend naar de typologie van de omsloten tuin. Vervolgens sluit de route aan bij de wijk Theresia en het Besterdplein.

De nieuwe route heeft een aanzuigende werking en tijdelijk gebruik van deze ruimte voor festivals maakt het gebied klaar voor toekomstige veranderingen in de spoorzone. De transitieperiode is zo een indicator van een nieuwe manier van denken over architectuur en stedelijke ontwikkeling.